آداب و مستحبات نماز

‏ (مُستحبّات تکبـیرةُ الإحرام )
 شش تکبیر بگوید و هفتمین تکبیر را، تَکبیرَةُ الإحرام قرار دهد.

 موقع گفتن تکبیر اوّل نماز، و تکبیرهاى بین نماز و تکبیر پایان نماز، دست‏ها را تا مقابل گوش‏ها بالا بَرد.

 دست‏ها در هنگام گفتن تکبیر این گونه بالا بَرد : انگشتان به هم چسبیده باشند. کف دست‏ها مقابل قبله 

  باشند. با بالا آوردن دست‏ها تکبیر را شروع نماید و هنگام رسیدن دست‏ها به کنار گوش‏ها یا مقابل صورت تکبیر تمام شود و دست‏ها از گوش‏ها عقب تر نرود.
 

و .......

‏( مُستحبّات قیام‏ )
42. بدن را راست نگه دارد و سر را راست نگه دارد.
43. شانه‏ها را پایین بیندازد.
44. دست ها را روی ران ها بگذارد.
45. انگشتان دست را به هم بچسباند.
46. جاى سجده را نگاه کند.
47. سنگینى بدن را به طور مساوى روى دو پا بیندازد.
48. اگر نمازگزار زن است پاها را به هم بچسباند و اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز، تا یک وجب فاصله دهد.
49. نوکِ انگشتانِ پا به سمت قبله باشد.

(مستحبّات قِرائت )
50. بعد از تَکبیرَةُ الإحرام و قبل از قرائت سوره حمد آهسته بگوید: أعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم
51. با ترتیل بخواند؛ یعنى به صورتى بخواند که حروف آن آشکار باشد.
52. با لحن و صداى زیبا بخواند.
53. در آخر هر آیه وقف کند؛ یعنى آن را به آیه بعد نچسباند.
54. به معناى آیات توجه داشته باشد.
55. بین حمد و سوره و هم چنین بعد از فراغ از سوره و پیش از قنوت یا تکبیر رکوع قدرى مکث کند.
56. در نماز جماعت، بعد از تمام شدن حمد امام و در نماز فرادى، بعد از آن که حمد خودش تمام شد بگوید: اَلحَمدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمین.
57. بعد از خواندن سوره توحید یک یا دو یا سه مرتبه بگوید: کَذلِکَ اللّهُ رَبّى.
58. در تمام نمازها در رکعت اول، سوره قدر و در رکعت دوم، سوره توحید (قُل هُوَ اللّهُ أحَد) را بخواند. البته سوره های دیگر نیز استحباب دارد.
59. در رکعت سوم و چهارم بعد از تسبیحات اربعه، استغفار کند؛ مثلاً بگوید: اَستَغفِرُ اللّهَ رَبّى وَ أتوبُ اِلَیه.

(مَکروهات قِرائت ) ‏
60. نخواندن سوره توحید در تمام نمازهاى یک شبانه روز.
61. خواندن سوره‏اى که در رکعت اول خوانده در رکعت دوم؛ مگر سوره توحید.
62. خواندن سوره توحید به یک نفس.
 

( مُستحبّات رکوع )‏ 
63. گفتن تکبیر قبل از رفتن به رکوع در حالى که راست ایستاده (در حال حرکت تکبیر نگوید)
64. مرد دست‏ها را روى زانوها بگذارد و زن دست‏ها را بالاتر از زانوها بگذارد.
65. انگشتان دست را باز گذارند.
66. مرد زانوها را به عقب بدهد و زن زانوها را به عقب ندهد.
67. صاف نگه داشتن کمر «براى مردها» به صورتى که اگر یک قطره آب روى کمر قرار گیرد جا به جا نشود.
68. کشیدن گردن به گونه ای که در امتداد و مساوی با «کمر» باشد.
69. نگاه بین دو قدم باشد.
70. دو آرنج را باز نگه دارد.
71. ذکر رکوع را سه مرتبه یا پنج مرتبه یا بیشتر تکرار نماید و به عدد فرد ختم نماید.
72. پیش از ذکر رکوع و ذکر سجده و همچنین بعد آن، صلوات بفرستد.
73. بعد از آن که از رکوع برخاست و راست ایستاد، در حال آرامى بدن بگوید: سَمِعَ اللّهُ لِمَن حَمِدَهُ

( مُستحبّات سُجود )
74. بعد از آن که سر از رکوع برداشت و کاملاً ایستاد براى رفتن به سجده تکبیر بگوید.
75. موقعى که مرد مى‏خواهد به سجده برود، اول دست‏ها را به زمین مى‏گذارد و اما زن، اوّل زانوها را به زمین گذارده و به طور کامل مى‏نشیند سپس سجده مى‏رود.
76. تمام پیشانى را به چیزى که سجده بر آن صحیح است بگذارد مثلاً مهری داشته باشد که تمام پیشانی با آن تماس پیدا کند.
77. بینى را به مُهر یا چیزى که سجده بر آن صحیح است بگذارد.
78. در سجده انگشتان دست‏ها را به هم چسبانده و برابر گوش‏ها بگذارد، به طورى که سر انگشتان رو به قبله باشد.
79. در حال سجده به آخرِ بینى نگاه کند.
80. در حال سجده مردها آرنج‏ها را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگه دارند و زن‏ها آرنج‏ها را بر زمین بگذارند و اعضاى بدن را به یکدیگر بچسبانند.
81. محل سجده و جاى ایستادن هم سطح باشد.
82. پیشانی و انگشتان پا را بیش از حدّ واجب بر زمین قرار دهد.
83. بر خاک سجده نماید و بر سنگ و چوب سجده نکند
84. در میان اذکار براى سجود سُبحانَ رَبّىَ الاَعلى وَ بِحَمدِه را انتخاب کند.
85. در هر سجده یا سجده آخر نماز دعا کند.
86. طول دادن سجده به ذکر یا دعا؛ مثلاً ذکر سجده را سه مرتبه یا پنج مرتبه یا بیشتر تکرار نماید و به عدد فرد ختم نماید.
87. بعد از سجده و همچنین در حال تشهّد اگر نمازگزار مرد است بر ران چپ بنشیند و روى پاى راست را به کف پاى چپ بگذارد و اگر زن است حضرت امام 1 فرموده‏اند: چهار زانو بنشیند.
88. بعد از سر برداشتن از سجده اول و سجده دوّم در حالى که بدن آرام است تکبیر بگوید و دست‏ها را مانند تَکبیرَةُ الإحرام بالا بیاورد.
89. گذاردن کف دست راست بران راست و کف دست چپ بر ران چپ
90. بین سجده اول و دوم در حال آرامش بدن بگوید: أستَـغفِرُ اللّهَ رَبّى وَ أتوبُ اِلَیه
91. براى رفتن به سجده دوم در حال آرامى بدن تکبیر بگوید.
92. مرد در موقع بلند شدن دست‏ها را پس از زانوها از زمین بر دارد و زن بنشید و بعد راست بلند شود.
93. در حال بلند شدن بعد از سجده دوّم بگوید: بِحَولِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقومُ وَ اَقعُد
 

( مُستحبّات تشهد )
94. نگاهش به طرف زانوهایش باشد.
95. پیش از تشهّد بگوید: اَلحَمدُ لِلّه
96. دست‏ها را بر ران‏ها بگذارد و انگشت‏ها را به یکدیگر بچسباند.
97. در رکعت دوم بعد از تشهّد بگوید: وَ تَقَبَّل شَفاعَتَهُ وَ ارفَع دَرَجَتَه

( مُستحبّات قنوت )
98. گفتن تکبیر قبل از قنوت
99. دست‏ها را طورى بگیرد که کف آنها مقابل آسمان و رو به روى صورتش باشد و انگشتان را به جز ابهام به هم بچسباند.
100. هر دو کف دست‏ را پهلوى هم (متصل به هم) قرار دهد و نگاهش هنگام قنوت به کف دست هایش باشد.
101. قنوت را طول بدهد، پیامبر 9فرمودند: کسانى که در دنیا قنوت‏هایشان طولانى تر است در قیامت راحت ترند.
102. در نماز فُرادی و جماعت، قنوت را بلند بخواند چه در نمازهایى که باید بلند خوانده شود و چه در نمازهایى که باید آهسته خوانده شود، البته مأموم باید طورى بخواند که صدایش را امام نشنود.
103. پیش از دعای قنوت و پس از آن، صلوات بفرست و حاجت‏ هاى خود را بین دو صلوات قرار دهد.
104. چرخاندن نگین انگشتر عقیق به طرف صورت
 

( مَکروهات قُنوت )
105. بالا بردن دست‏ها با حدى که از سر تجاوز کند.
106. کشیدن دست‏ها به صورت و سینه بعد از تمام شدن قنوت در نمازهاى واجب

 آداب  تعقیبات نماز 
107. پس از سلام نماز سه مرتبه تکبیر بگوید و در هنگام گفتن مانند بقیه تکبیرهاى نماز دست‏ها را بالا بیاورد.
108. دعا کند و حاجات خود و دیگران را از خداوند متعال بخواهد، که امامان عَلَیهِمُ السّلام فرموده اند: بعد از هر نمازی انسان یک دعای قبول شده نزد خداوند دارد.
109. تسبیح حضرت زهرا بگوید: 34 مرتبه اَللّهُ اَکبر، 33 مرتبه اَلحَمدُ لِلّه، 33 مرتبهسُبحانَ اللّه.
110. سجده شکر نماید (یک مرتبه یا سه مرتبه تا صد مرتبه شُکراً لِلّه بگوید).
( منبع : کتاب دانستنی های لازم از نماز ؛ محمد وحیدی